Giới thiệu sơ lược về Runes
1. Định nghĩa về Rune
- Rune được xem là những cổ tự trong bảng chữ cái cổ của người Bắc Âu Cổ. Chúng được dùng để viết trước tiên. Sau đó một thời gian dài sử dụng, chúng được biết đến với công dụng tiên đoán và công dụng ma thuật của mình.
- Từ Rune trong tiếng Bắc Âu cổ , mang ý nghĩa là những điều bí ẩn, những bí mật và lời thì thầm.
- Rune không chỉ tồn tại ở một vùng nhỏ của nước Đức (điển hình là bảng Elder Futhark rune) mà còn được sử dụng rộng rãi ở Bắc Châu Âu, Scandinavia, quần đảo của người Anh và Iceland từ năm 100 trước Công nguyên đến năm 1600 sau Công nguyên với nhiều dạng biến thể (Younger Futhark, Anglo Saxon, Armamen…)
- Rune được dùng như là một Oracle, tiên đoán về hiện tại, tương lai lẫn quá khứ. Rune không mang tính chất giống như Tarot. Chúng mang biểu tượng. Chúng có hình ảnh cụ thể nhưng không được vẽ nên hình. Dự đoán về tương lai bằng Rune, hoàn toàn khác với cách dự đoán tương lai bằng Tarot (sẽ được giải thích ở mục Ứng dụng của Rune).
- Mỗi rune đều có hình ảnh của riêng mình và những tính chất thần thoại gắn liền với rune đó, một liên kết mạnh mẽ thúc đẩy sự tìm tòi đến với người sử dụng rune.
2. Các bảng Rune thông dụng và biến thể
Bảng Elder Futhark là khởi đầu cho tất cả các bảng biến thể còn lại (với nguồn gốc từ bảng chữ cái Hy lạp, bảng chữ cái Italy Cổ (giả thuyết)).
Tất cả tên của rune trong bảng này đều có liên quan đến ngôn ngữ Bắc Âu Cổ.
Các bảng rune thông dụng bao gồm 3 bảng chính: Elder Futhark (Gốc), Anglo-Saxon Futhorc (Biến thể), Younger (hoặc Scandinavian) Futhark (Biến thể) .
- Lí do chúng có tên gọi là Futhark:
Các bảng chính này đều bắt đầu bằng Futhark ,trích theo các chữ cái đầu bảng ( Fehu, Uruz, Thurisaz, Ansuz (Os với bảng Anglo-Saxon), Raidho , Kenaz (Cen với bảng Anglo-Saxon).
Sau đây là hình ảnh về các bảng rune đã được đề cập trên
- Elder Futhark- niên đại từ thế kỉ II – VIII ( Bắc Châu Âu)
- Anglo-Saxon Futhorc- niên đại từ thế kỉ V đến thế kỉ XI (Anh)
- Younger (Scandinavian) Futhark – Niên đại từ thế kỉ IX đến thế kỉ XVII (một vùng nhỏ của Đan mạch và Thụy Sĩ)
- Medieval runes (được Latin hóa) – Niên đại từ thế kỉ XI đến XV (Scandinavian)
- Armamen –Guido Von List (1908, Áo)
Khác với các bộ rune trên, tác giả của bộ rune này là người nước Áo. Công bố của ông về bộ rune này được mã hóa ra từ Poetic Edda, một mục của Havamal (Lời của Đấng tối cao) trích về bài hát của 18 rune mà Odin đã để lại qua những dòng thơ.
- Phân tích bảng Elder Futhark
Bảng Elder Futhark :
- Có 3 Aettir (Families)/Aett (Family) trong bảng E.Futhark, chúng mang tên các vị thần Bắc âu đã tìm ra công dụng của chúng: Frey/Freya , Heimdall, Tyr (hoặc Tiu hay Ziu)
- Tổng cộng có 24 rune trong E.Futhark và mỗi Aett sẽ bao gồm 8 runes.
> Frey/ Freya Aett : Từ Fehu -> Wunjo
> Heimdall Aett : Từ Hagalaz -> Sowilo
Tyr Aett : Từ Tiwaz -> Othala hoặc Dagaz (tùy theo vị trí cuối vì hai rune này không xác định được vị trí cụ thể)
3. Ứng dụng của Runes
Trong đời sống văn hóa của người Viking cũng như các tộc người khác, runes được sử dụng với nhiều hình thức khác nhau: dấu ấn của mỗi người (Seal), đánh dấu lãnh thổ (landmark), tiên đoán (divination), bùa hộ mệnh (charm),….
Tuy nhiên người ta phân loại cụ thể ứng dụng của Rune bao gồm
- Tiên đoán
- Ma thuật
- Ngôn ngữ viết (không có tài liệu cụ thể về cách viết chính xác )
a. Về ngôn ngữ viết
Rune dùng để viết nhưng không có bất cứ tài liệu nào cho đến nay đề cập thật cụ thể về vấn đề nên viết dưới dạng ngôn ngữ nào cho thật chính xác, hay Có thể viết rune dưới dạng tiếng Anh, Latin hoặc các ngôn ngữ khác được không thậm chí viết như thế nào là chính xác nhất?
Cho đến nay, việc dùng Runes để viết thường không theo bất cứ quy tắc cụ thể nào được đề ra mà theo từng cá nhân sử dụng chúng, họ sẽ có những cách viết rất khác nhau (Chủ yếu là tiếng Anh).
Nếu bạn muốn ẩn giấu thứ gì đó không muốn cho người khác đọc được, Rune chẳng phải là công cụ tuyệt vời sao?
b. Về tiên đoán:
Cách tiên đoán của Runes khác hẳn hoàn toàn với Tarot. Tarot thể hiện Tương lai sắp tới được hình thành từ hỗn hợp phức tạp giữa Quá khứ và Hiện tại, và những điều kì hoặc của Vận mệnh đem lại.
Còn đối với Runes, tương lai không thật sự có thể được dự đoán, nói đúng hơn, Runes sẽ thể hiện kết quả mảy may xảy ra nhất (dự đoán), cũng như đem lại niềm tin vào một khả năng thay đổi tương lai. Có rất nhiều cách để giải thích việc này nhưng dựa vào thần thoại của các Norn sẽ đưa ra câu trả lời thích hợp nhất.
Các Norns là những nữ khổng lồ nắm giữ vận mệnh của thánh thần và con người, Urd (What Once Was), Verdandi (What Is Coming to Being), Skuld (What Shall Be) bên chiếc giếng của Số phận.
Họ thường hay bị nhầm lẫn rằng Urd tượng trưng cho Quá khứ, Verdandi -Hiện tại, Skuld -Tương lai. Nhưng ý nghĩa nằm trong tên của mỗi Norn này là khái niệm cơ bản nhất về vòng tròn thời gian, về cách mà mọi thứ được hình thành hơn là những thời khắc trong thời gian.
Và từ những cái tên này, đó cũng là một lời nhắc nhở cho những người dùng Runes để tiên đoán rằng số mệnh không phải là cuối cùng và không thể lay chuyển, mà sẽ luôn tồn tại những cơ hội, những chỗ trống để dịch chuyển nó trước khi bản thân số phận đã được định đoạt.
Và cũng đừng nhầm lẫn rằng Runes mang tính chất ngẫu nhiên trong việc chọn lựa, bởi lẽ chúng được chọn bằng Tiềm thức của mỗi con người.
c. Về ma thuật:
Rune được dùng với mục đích ma thuật (magical purpose) được phân loại dưới 3 dạng:
- Stafr: Trượng, thư, hoặc những bí mật. Ví dụ: Galdrastafir
- Tein: Cành nhỏ, lời chỉ dẫn dùng cho việc tiên đoán. Ví dụ: ngôn ngữ Ohgam, ma thuật của người Celtic, Seidr…
- Hlutr: Chiếc ly lắc lên dùng cho việc tiên đoán, những bùa hộ thân, vật hộ thân được khắc rune lên. Ví dụ: các rune Charm, cột mốc, bia đá khắc rune, các vật dụng được khắc rune lên…
Runes được dùng với mục đích làm các bùa hộ mạng, chữa lành, tác động nhận thức, ẩn giấu thông điệp hoặc thậm chí nguyền rủa đối tượng (được đề cập trong Sử thi của Egil).
Dạng phổ biến nhất ngày nay về ứng dụng ma thuật của rune là Bind rune. Chúng là kết hợp của nhiều rune lại với nhau (chọn lọc kĩ lưỡng), có mục đích cụ thể như là một bùa hộ mạng dành cho chủ nhân sở hữu, khắc và vị trí đặt chúng, đa dạng trong nhiều cách như: Bảo quản tiền bạc, nâng cao khả năng nhận thức, bảo vệ tài sản ,….
Một số bindrune tham khảo: http://www.runemaker.com/wares/practicals.shtml
Lưu ý khi sử dụng Runes với mục đích ma thuật :
- Runes sở hữu ma thuật rất mạnh mẽ, khi khắc lên (vẽ lên ), hoặc triệu lên một cách không chính xác, chúng sẽ đem lại nguy hiểm cho người sử dụng chúng.
- Chúng có thể sử dụng như Âm thanh để hát, hoặc kéo âm. Như Fehu ta có thể kéo âm: Fe –Fi-Fo-Fum, hoặc Nauthiz Ni-na-num-ne. (tham khảo thêm về Galdor hoặc Mantra)
- Runes còn có thể dùng cho mục đích thiền định.
Một đoạn trích từ Havamal (Words of the Most High – Lời chỉ dặn của Đấng tối cao) về việc sử dụng Rune với mục đích ma thuật
-
Hidden Runes shalt thou seek and interpreted signs, many symbols of might and power, by the great Singer painted, by the high Powers fashioned, graved by the Utterer of gods.
-
For gods graved Odin, for elves graved Daïn, Dvalin the Dallier for dwarfs, All-wise for Jötuns, and I, of myself, graved some for the sons of men.
-
Dost know how to write, dost know how to read, dost know how to paint, dost know how to prove, dost know how to ask, dost know how to offer, dost know how to send, dost know how to spend?
-
Better ask for too little than offer too much, like the gift should be the boon; better not to send than to overspend. …….. Thus Odin graved ere the world began; Then he rose from the deep, and came again.
Quá trình Odin tìm ra rune và căn dặn người sử dụng chúng
- Wounded I hung on a wind-swept gallows
For nine long nights,
Pierced by a spear, pledged to Odin,
Offered, myself to myself
The wisest know not from whence spring
The roots of that ancient rood.
They gave me no bread,
They gave me no mead,
I looked down;
With a loud cry
I took up runes;
From that tree I fell.
Nine lays of power
I learned from the famous Bolthor, Bestla’ s father:
He poured me a draught of precious mead,
Mixed with magic Odrerir.
Waxed and throve well;
Word from word gave words to me,
Deed from deed gave deeds to me.
Runes you will find, and readable staves,
Very strong staves,
Very stout staves,
Staves that Bolthor stained,
Made by mighty powers,
Graven by the prophetic God.
For the Gods by Odin, for the Elves by Dain,
By Dvalin, too, for the Dwarves,
By Asvid for the hateful Giants,
And some I carved myself:
Thund, before man was made, scratched them,
Who rose first, fell thereafter.
Know how to cut them,
know how to read them,
Know how to stain them,
know how to prove them,
Know how to evoke them,
know how to score them,
Know how to send them,
know how to send them.
Better not to ask than to over-pledge
As a gift that demands a gift.
Better not to send
Than to slay too many.
4. Các vị thần liên quan đến Runes
Trong thần thoại Bắc Âu, Odin là người đem đến tri thức Runes đến với thế giới này.
Ngoài câu truyện treo mình trên Cây Thế Giới Yggdrasil, đâm bởi những mũi giáo, nhìn ngược xuống giếng của Số Phận trong suốt 9 ngày – đêm, Odin đã để lại một bên mắt của mình tại Giếng của Số phận như là một cái giá trao đổi cho một ngụm nước nhìn sâu vào tri thức của Vũ trụ Đây là lí do ông được biết đến với cái tên One-eyed god).
- Odin đã đem tri thức của rune truyền cho Freya, Heimdall, và Tyr.
- Freya là người đã dạy cho Odin về Seidr(một hình thức ma thuật Norse cổ ). Frey là anh trai sinh đôi của Freya.
- Heimdall (Người giữ cổng 9 thế giới) là người đã dạy cho con người về Runes.
- Tyr là tấm gương cho con người về lòng dũng cảm trước câu chuyện về lời thề bị phản bội giữa Tyr và Fenrir, người sở hữu rune Tiwaz.
5. Về rune Wyrd
Có những cuốn sách sẽ viết về rune Wyrd – sở hữu bởi vị thần Odin nhưng Rune này chỉ được giới thiệu vào thập niên 1980 bởi Ralph Bum. Trong việc viết ra các rune dấu “.” Hoặc “:” thể hiện rõ việc ngắt ra các từ chứ không phải là khoảng trống như rune Wyrd trên (Rune đơn thuần được nhìn nhận nhất với định nghĩa là một biểu tượng) và cũng không có bất cứ bằng chứng cụ thể rằng rune này được viết ra và tồn tại trong quá khứ.
Sol Titanium tổng hợp